Jito: Cơ Hội Vàng Trong Hệ Sinh Thái Solana
Jito là giao thức restaking nổi trội trên Solana, phân bổ phần thưởng MEV từ liquid staking. Cùng mình khám phá cơ chế MEV của Jito và những điểm đặc biệt khác.
Solana vẫn đang là một trong những hệ sinh thái L1 phát triển mạnh mẽ nhất hiện nay. Mảng liquid staking trên Solana vẫn còn màu mỡ, và Jito nổi lên như một nhân tố đột phá nhờ mô hình khai thác MEV và liquid staking.
Không chỉ giúp người dùng tối ưu hóa lợi nhuận từ staking, Jito còn tạo ra nhiều cơ hội hấp dẫn cho các builders và developers muốn xây dựng trên Solana.
Hãy cùng tìm hiểu xem Jito có gì nổi bật, và cơ hội cho Solana builders ra sao nhé!
Miếng bánh Liquid Staking
Liquid staking hiện vẫn là mảng #1 về TVL, theo DeFiLlama. Trong đó, Lido đang thống trị top 1 về TVL, được Jito “kèm sát nút” về lượng phí giao dịch trong 7 ngày và 24h vừa qua.
Tại thời điểm viết bài, TVL của Jito đã đạt hơn $3.21B, đồng nghĩa với việc chiếm 5% thị phần mảng liquid staking.
Vậy, Jito tận dụng và gầy dựng thị phần ra sao?
Jito là gì?
Jito không chỉ là dịch vụ liquid staking mà còn là cầu nối phân phối phần thưởng từ MEV (giá trị khai thác tối đa) cho người nắm giữ token trên Solana. Với Jito Stake Pool, người dùng có thể stake SOL và nhận về JitoSOL, một token staking thanh khoản.
JitoSOL mang lại lợi ích kép: vừa duy trì thanh khoản, vừa nhận được phần thưởng từ staking và MEV.
Từ đó, Jito hướng đến việc cung cấp lợi suất tối ưu nhất cho người nắm giữ JitoSOL, đồng thời cải thiện hiệu suất mạng Solana, giúp hệ sinh thái phát triển bền vững và hiệu quả hơn.
MEV là gì?
MEV (Maximal Extractable Value) là giá trị tối đa mà người tham gia mạng lưới, đặc biệt là các validators, có thể thu được bằng cách sắp xếp, thêm hoặc loại bỏ giao dịch trong một khối trước khi nó được thêm vào blockchain.
Các ví dụ điển hình của MEV bao gồm:
Arbitrage giao dịch: Khai thác chênh lệch giá giữa các sàn DEX.
Front-running: Đặt lệnh trước giao dịch của người dùng khác để thu lợi.
Liquidation bots: Thực hiện thanh lý tài sản từ các khoản vay thế chấp.
Mặc dù MEV có thể gây ra tác động tiêu cực nếu không được kiểm soát, Jito đã tối ưu hóa mô hình này một cách minh bạch và công bằng, mang lại giá trị lớn hơn cho hệ sinh thái.
Giới thiệu hệ sinh thái Jito (Re)staking
Hệ sinh thái Jito (Re)staking mang đến một giải pháp staking đa tài sản trên Solana, cho phép người dùng tham gia staking nhiều loại token SPL, bao gồm cả liquid staking token (LST) như JitoSOL. Đặc biệt, hệ thống này tạo ra Vault Receipt Tokens (VRTs) – các token tổng hợp đại diện cho vị trí staking của người dùng, giúp duy trì thanh khoản đồng thời tối ưu hóa quản lý rủi ro.
Khác với staking truyền thống, Jito (Re)staking cho phép người dùng chọn lựa hồ sơ rủi ro của các Node Consensus Networks (NCNs) mà họ hỗ trợ, mang đến khả năng kiểm soát chi tiết hơn đối với việc phân bổ vốn. Điều này không chỉ giúp tăng cường hiệu quả sử dụng vốn mà còn mở rộng cơ hội tham gia vào hệ sinh thái DeFi.
Các tính năng nổi bật của hệ sinh thái Jito (Re)staking bao gồm:
Đa dạng hóa tài sản staking: Người dùng có thể stake bất kỳ token SPL nào để nhận VRT, mở rộng khả năng tham gia và cân bằng lợi nhuận-rủi ro.
Tùy chỉnh điều kiện cắt giảm (slashing): Cung cấp cơ chế bảo mật linh hoạt như đặt giới hạn cắt giảm, các cấp độ phạt, và cắt giảm đa tài sản.
Tích hợp DeFi linh hoạt: VRTs có thể giao dịch, sử dụng làm tài sản thế chấp hoặc tham gia các ứng dụng DeFi, tối ưu hóa lợi nhuận trong khi vẫn đảm bảo tính thanh khoản.
3 VRTs ban đầu của Jito bao gồm: $ezSOL, $fragSOL, và $kySOL đến từ các Vault Managers Renzo, Fragmetrics, và Kyros. Phân bổ nguồn cung như sau:
Và mang đến các lợi ích như:
Tính thanh khoản: VRTs đại diện cho tài sản đã stake trong các vaults của Jito (Re)staking, cho phép người dùng duy trì thanh khoản trong khi tài sản cơ bản vẫn được stake.
Tích hợp DeFi: Người dùng có thể giao dịch VRTs, sử dụng làm tài sản thế chấp hoặc tham gia các hoạt động DeFi khác.
Chuyển đổi linh hoạt: VRTs có thể được đổi lại thành tài sản gốc bất kỳ lúc nào, giúp tối ưu hóa lợi nhuận mà không mất đi sự linh hoạt của vốn.
Jito (Re)staking không chỉ mang đến lợi ích về lợi nhuận MEV mà còn đóng góp vào hiệu suất và bảo mật của mạng lưới Solana, trở thành lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn tham gia vào staking theo cách hiệu quả và linh hoạt hơn.
Cách Jito tối ưu MEV và Liquid Staking
Jito tạo ra một hệ sinh thái phối hợp giữa searchers, validators, và block producers để khai thác giá trị tối đa từ MEV và tối ưu hóa lợi nhuận staking:
Searchers tìm kiếm cơ hội sinh lời như arbitrage và liquidation. Họ phát hiện các giao dịch sinh lợi trên Solana và gửi chúng vào hệ thống Jito.
Validators sử dụng MEV client của Jito để tối ưu hóa thứ tự giao dịch trong khối, khai thác tối đa các cơ hội MEV, đảm bảo tính công bằng và minh bạch.
Block Producers sắp xếp các giao dịch sinh lời trong khối để đảm bảo lợi nhuận tối ưu cho toàn hệ thống.
Một câu hỏi được đặt ra: Vậy seachers làm thế nào để tăng tiền thưởng cho validators?
Bằng cách tip.
“Tip” mình bằng cách đăng ký newsletter nhé!
Chương trình tip của Jito
Chương trình thanh toán tiền tip giúp người dùng và người tìm kiếm thực hiện các giao dịch hiệu quả hơn bằng cách:
Searchers có thể trả tiền tip cho các validator để nhận được kết quả tốt hơn từ các giao dịch của họ.
Thay vì phải ký giao dịch với từng leader, seachers cũng có thể chuyển tiền tip đến một nhóm các khóa công khai cố định, đảm bảo họ luôn trả tiền cho đúng leader.
Chương trình cho phép thực hiện nhiều giao dịch (bundle) cùng lúc, tối đa là 8 luồng, giúp tăng tốc độ xử lý.
Cách hoạt động:
Leader xoay vòng: Mỗi leader sẽ thay đổi sau khoảng 1.6 giây. Người tìm kiếm có thể gửi bundle của họ đến bất kỳ leader nào trước khi bundle hết hạn mà không cần ký lại.
Tài khoản tip tĩnh: Có một địa chỉ tĩnh cho phép người tìm kiếm chuyển tiền vào. Điều này giúp đảm bảo rằng bundle sẽ luôn trả tiền cho đúng leader.
Nhiều tài khoản tip: Thay vì chỉ có một tài khoản, có tám tài khoản tip. Người tìm kiếm có thể ngẫu nhiên chọn một trong tám tài khoản này để gửi tip, giúp tăng cường khả năng thực thi song song.
Trong tuần cuối cùng của tháng 11/2024, đã có hơn $71M được tipped cho các validator của Jito Solana. Nguồn tip khổng lồ của Jito được xác định là đến nguồn phí ưu tiên giao dịch và một số ít đến từ sandwich attackers.
Theo Galaxy Research, nguồn lợi nhuận đến từ việc tip validators đã bỏ xa chi phí giao dịch trên mạng lưới Solana: 12.05% và 0.1%, tính từ khối 303,600,000 đến 303,602,000.
Bước tiến cải thiện MEV rewards
Mới đây, Jito vừa công bố cải tiến quan trọng trong phân bổ MEV rewards qua mạng lưới Node Consensus Network (NCN), mang lại sự minh bạch và tối ưu hóa lợi nhuận cho cộng đồng.
MEV tips giờ đây sẽ được phân phối qua TipRouter NCN, với phí 3% (2.85% chuyển về DAO, 0.15% cho người tham gia mạng lưới). Điều này đảm bảo rằng phần thưởng được phân phối công bằng cho validators, đồng thời tạo nguồn thu mới cho DAO.
DAO sẽ unstake 25k JitoSOL (~4 triệu USD) để hỗ trợ hoạt động mạng lưới, như chi trả phí duy trì tài khoản claim.
Các validators không tuân thủ quy định tải lên merkle root sẽ tự động bị unstake, đảm bảo tính an toàn và hiệu quả.
Các vault managers ban đầu bao gồm KyrosFi, Fragmetric, và RenzoProtocol, giúp đảm bảo tính chuyên nghiệp trong quản lý tài sản và vận hành.
Lợi ích: Tăng doanh thu cho DAO, phân phối MEV phi tập trung.
Rủi ro: Rủi ro hợp đồng thông minh và vận hành bởi bên thứ ba
Lợi thế cạnh tranh của Jito
Tối ưu lợi nhuận: Kết hợp giữa lợi nhuận staking và MEV, giúp tăng phần thưởng đáng kể cho người dùng.
Thanh khoản linh hoạt: Với jitoSOL, người dùng không bị ràng buộc thời gian khi muốn chuyển đổi về SOL.
Tính minh bạch cao: Hoạt động khai thác MEV được thực hiện công bằng và rõ ràng.
Hiệu suất mạnh mẽ: Jito hiện đang vận hành hơn 90% trọng số stake của mạng lưới Solana, khẳng định vị thế hàng đầu.
Giảm thiểu rủi ro front-running nhờ các cơ chế công bằng được tích hợp.
Làm thế nào để developers có thể xây dựng trên Jito và Solana?
Jito không chỉ mang lại lợi ích cho người dùng mà còn mở ra cánh cửa lớn cho các builders và developers muốn phát triển trên Solana.
Tận dụng MEV client của Jito:
Builders có thể tích hợp các chiến lược khai thác MEV của riêng mình hoặc xây dựng các công cụ phân tích giao dịch phức tạp.
Phát triển các dApps hoặc bots dựa trên mô hình khai thác arbitrage hoặc liquidation.
Tích hợp jitoSOL vào dApps DeFi:
Builders có thể thêm hỗ trợ cho jitoSOL trong các giao thức DeFi như lending, yield farming hoặc sàn DEX để tăng cường tính thanh khoản.
Phát triển các ứng dụng staking phụ trợ nhằm tạo thêm giá trị cho người nắm giữ jitoSOL.
Sử dụng các SDK và API của Jito:
Jito cung cấp tài nguyên và API giúp developers dễ dàng truy cập dữ liệu giao dịch và tích hợp MEV vào các ứng dụng DeFi hoặc NFT.
Builders có thể triển khai các giải pháp hiệu quả hơn cho người dùng, tận dụng sức mạnh của Solana và Jito.
Thành tựu
Jito đã chứng tỏ được sự phát triển ấn tượng trong hệ sinh thái Solana với những chỉ số ấn tượng:
TVL (Total Value Locked) của Jito hiện tại đã đạt hơn 3.21 tỷ USD, chiếm khoảng 5% thị phần trong mảng liquid staking của Solana, khẳng định được sự hấp dẫn và tin cậy trong cộng đồng.
Jito đang vận hành hơn 90% trọng số stake của mạng lưới Solana, cho thấy mức độ tham gia và ảnh hưởng mạnh mẽ của nó trong hệ sinh thái.
Các chỉ số giao dịch của Jito, đặc biệt là về phí giao dịch, đã có sự gia tăng vượt trội trong những ngày qua, thể hiện sự gia nhập mạnh mẽ của người dùng vào nền tảng.
Đội ngũ phát triển
Jito được sáng lập và điều hành bởi một đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực blockchain, DeFi và các công nghệ liên quan:
Brian Smith: COO
Zano Sherwani: Co-Founder
Lucas Bruder: CEO
Đội ngũ kỹ thuật của Jito là những người có kinh nghiệm làm việc với blockchain Solana, khai thác MEV và các chiến lược DeFi. Họ tập trung vào việc cung cấp các công cụ và giải pháp có tính ứng dụng cao cho người dùng và developers.
Từng gọi được $10M vốn ở vòng Series A, Jito cũng được hỗ trợ bởi Odyssey Ventures, R89 Capital, Solana Ventures, Framework Ventures.
Kết Luận
Jito không chỉ là giải pháp liquid staking thông thường mà còn là nền tảng khai thác MEV mạnh mẽ, giúp tối ưu hóa lợi nhuận cho người dùng và mang đến cơ hội phát triển lớn cho các developers.
Với sự minh bạch và hiệu quả cao, Jito chính là một cơ hội vàng trong hệ sinh thái Solana – nơi cả người dùng và builders đều có thể khai thác tối đa tiềm năng của blockchain.
Hy vọng bạn đã tìm hiểu được những thông tin hữu ích về Jito trên Solana. Đăng ký kênh Substack của mình để không bỏ lỡ những bài viết giá trị hơn về DeFi & web3 nhé!